De Kracht achter het Pantser
Migrants who don’t give a f*.**
Dat zinnetje zag ik in een kunstwerk in het Fenix Museum in Rotterdam. Het raakte me en bleef hangen. Het zette me aan het denken over wat het betekent om te overleven in een wereld die nieuw en soms onbegrijpelijk is.
Ik lees het niet als ongevoeligheid, ik lees het als een overlevingsmechanisme. Soms moet je even níet meer geven, niet meer voelen. Alleen zo kun je blijven staan en verdergaan, ook als alles om je heen verandert.
Geven migranten echt nergens om, of lijkt dat alleen zo? Vanuit een transcultureel systemisch perspectief zie ik dat het vaak gaat om schijnbare onverschilligheid. Niet omdat er niets gevoeld wordt, juist omdat er zoveel gevoeld wordt. Pijn, verlies, verlangen, eenzaamheid, trots en hoop kunnen tegelijk aanwezig zijn. Het systeem in iemand zegt dan: als ik dit allemaal tegelijk moet dragen, breek ik. Dus sluit er iets af. Dan lijkt het alsof iemand niet geeft, maar in werkelijkheid is het een manier om te overleven in een nieuw veld dat nog niet weet hoe het moet ontvangen.
Transcultureel Kijken
Als we transcultureel kijken zien we méér. We zien de beweging tussen twee of meer werelden. We zien hoe iemand zich steeds moet vertalen in taal, in gedrag, in loyaliteit. We zien de kracht van wortels die nooit verdwijnen en tegelijk de spanning van nieuwe wortels die nog pril zijn.
Wat van buiten lijkt op onverschilligheid is vaak een pantser, een bescherming tegen de blik van anderen, een manier om ruimte te maken voor wat werkelijk telt: zorgen voor familie, een plek vinden in een nieuw land en hoop levend houden. Wie goed kijkt ziet dat dit pantser geen onverschilligheid is, maar liefde in vermomming, liefde voor waar je vandaan komt en voor waar je naartoe gaat.
Het Ontvangende Land
Migratie werkt systemisch niet alleen door in degene die verhuist, maar ook in het ontvangende land. Een samenleving die nieuwe mensen ontvangt krijgt er iets bij, niet alleen arbeidskracht of diversiteit, maar ook spiegels.
Migratie houdt een land een spiegel voor: hoe gastvrij zijn we werkelijk? Kunnen we ruimte maken voor dat wat anders is, of sluiten we ons af en zetten we muren neer, letterlijk en figuurlijk?
Op de lange termijn verandert een land door migratie. Het systeem verschuift. Nieuwe verhalen, andere talen en manieren van kijken worden onderdeel van het geheel. Soms schuurt dat, soms voelt het bedreigend. Maar systemisch gezien brengt elke migrant iets mee wat het ontvangende land nog niet kende, en dat blijft. Zo ontstaat langzaam een nieuw veld, een land dat leert bewegen tussen trouw aan eigen wortels en het opnemen van nieuwe wortels. Daarin kan spanning ontstaan, maar ook groei. Migratie nodigt uit tot een groter wij.
Migratie Dichtbij Huis
En dit geldt ook voor mensen die van de ene naar de andere provincie verhuizen, of van dorp naar stad binnen Nederland. Heimwee, zoeken naar verbinding en opnieuw wortelen gebeurt op allerlei niveaus. Diversiteit gaat dus niet alleen over migranten uit andere landen. Het gaat over iedereen die zich verplaatst, op welke schaal dan ook. In een bedrijf, in een wijk, in een schoolklas, overal waar mensen samenkomen, komen ook verschillende velden, accenten, gewoontes en loyaliteiten samen.
Systemisch gezien werkt dat precies hetzelfde. Een team of organisatie verandert zodra er iemand bijkomt die van elders komt, of dat nu uit een ander land, een andere stad of zelfs een andere afdeling is. Iedereen brengt zijn eigen veld mee: familie, cultuur, gewoontes, waarden en soms ook heimwee naar hoe het thuis was. Als organisaties dat erkennen, ontstaat er ruimte. Diversiteit wordt dan minder een beleidswoord en meer iets menselijks, een uitnodiging om te zien dat ieder mens onderweg is, met wortels die meereizen.
Een Uitnodiging
Ben jij of was jij een migrant, in welke vorm dan ook? Dan draag je iets bijzonders. Je leeft tussen velden, tussen systemen. Daar zit wijsheid in en ook veel onverwerkt verdriet. Het is mijn werk en mijn missie om dat zichtbaar te maken, niet om het op te lossen, maar om bestaansrecht te geven.
Werk je met teams en wil je diversiteit onderzoeken en patronen zichtbaar maken? Of ben je actief binnen een organisatie of bedrijf en wil je de dynamiek tussen mensen beter begrijpen, wie zich verplaatst, wie nieuwe wortels legt en wat dat doet met samenwerking, loyaliteit en vertrouwen? Ik begeleid teams, organisaties en bedrijven in het verkennen van deze patronen. We kijken naar hoe verschillen, bewegingen en verborgen velden elkaar beïnvloeden, zodat er ruimte ontstaat voor meer begrip, verbinding en effectiviteit.
Want alleen als alles er mag zijn, pijn en trots, verlies en hoop, ontstaat er ruimte om écht te landen, en misschien ook om een nieuw thuisland mede te helpen groeien.
Denk eens na over je eigen veld en de mensen om je heen. Wie brengt wat mee van elders, zichtbaar of onzichtbaar? Welke patronen en wortels beïnvloeden hoe je samenwerkt, leert en leeft? Door te zien wat er aanwezig is, ontstaat ruimte voor begrip, verbinding en groei. Zo maken we van diversiteit geen abstract begrip, maar iets dat echt geleefd en gevoeld kan worden.
“What we really want to show … is that migration is timeless and universal, and, above all, migration is about people.”
Hanneke Mantel, hoofd tentoonstellingen en collectie bij Fenix Museum
#migratie #diversiteit #inclusie #systemischwerk #transcultureel #verbinding #leiderschap #organisatieontwikkeling #coaching #persoonlijkleiderschap#FenixMuseum #Rotterdam #kunst